สวัสครับ วันนี้เรามีอาหารเหนือ ที่หลายๆคนชื่นชอบอีกอย่างหนึ่งคือ หนอนรถด่วนอบ หรือหนอนไม้ไผ่ ซึ่งหลายๆชอบทานเพราะมีรสชาติมันส์ๆกรอบๆ อร่อย ทานเพลิน แต่หลายคนก็ไม่กล้าทานเพราะมันคือหนอนชนิดหนึ่ง นั่นเอง
หนอนรถด่วน หรือ Bamboo Caterpillar เป็นหนอนของผีเสื้อกลางคืนชนิดหนึ่ง ซึ่งตัวหนอนกินเยื่อไผ่เป็นอาหาร ชาวจีนฮ่อเรียก จูซุง คนพม่าเรียก ลาโป้ว และชาวกะเหรี่ยงเรียกว่า คลีเคล๊ะ ส่วนคนไทยเรียกว่าหนอนรถด่วน เพราะตัวหนอนมีรูปร่างลักษณะคล้ายโบกี้รถไฟนั่นเอง หนอนรถด่วนเป็นหนอนผีเสื้อที่มีวงจรชีวิตที่ยาวนานถึงหนึ่งปีเต็ม เมื่อถึงวัยเจริญพันธุ์ผีเสื้อจะจับคู่ผสมพันธุ์ในช่วงฤดูฝนจากนั้นเพศเมียก็จะวางไข่บนหน่อไม้เมื่อตัวอ่อนฟักออกจากไข่จะเจาะเข้าไปอยู่ในหน่อไม้เพื่อกินเยื่อไผ่เป็นอาหารหนอนจะผ่านการลอกคราบถึง 5 ครั้งใช้เวลา ถึง 10 เดือน จากนั้นจะเข้าสู้ระยะดักแด้เพื่อเปลี่ยนสรีระร่างกายประมาณ 40 – 60 วัน และลอกคราบออกเป็นตัวเต็มวัยในที่สุด ผีเสื้อมีอายุ 1 – 2 สัปดาห์ ไผ่ที่พบหนอนรถด่วน ได้แก่ ไผ่ซาง ไผ่หก ไผ่บง ไผ่ไร่รอ และไผ่สีสุก พบที่ความสูงจากระดับน้ำทะเลตั้งแต่ 430 – 1300 เมตร ชาวไทยภาคเหนือนิยมบริโภคหนอนรถด่วนมายาวนาน วิธีนำไปประกอบอาหารได้แก่ ต้ม ทอด ตำน้ำพริก การศึกษา พบว่า จากการบริโภคหนอนรถด่วนนี้จะได้รับสารอาหารประเภทโปรตีนจำพวกกรดอะมิโนที่จำเป็นต่อร่างกาย 8 ชนิด และที่ไม่จำเป็นต่อร่างกายอีก 9 ชนิด ดังนี้
ประเภทกรดอะมิโนที่จำเป็นต่อร่างกายเมื่อเทียบเป็นเปอร์เซ็นต์ตามน้ำหนัก ได้แก่
ทรีโอนีน 1.15%
ซีสตีน 0.28%
วาลีน 1.60%
เมธิโอนีน 0.66%
ไอโซลิวซีน 0.94%
ลิวซีน 2.05%
เฟนิวอะลานีน 0.63%
ไลซีน 1.66%
ประเภทกรดอะมิโนที่ไม่จำเป็นต่อร่างกาย ได้แก่
ทรีโอนีน 1.15%
เซรีน 1.84%
กลูตามิก 2.96%
โปรลีน 1.46%
ไกลซีน 1.01%
อะลานีน 1.24%
อาร์จีนีน 1.22%
การสังเกตต้นไผ่ที่มีหนอนรถด่วนตามภูมิปัญญาชาวบ้าน โดยดูว่า ต้นไผ่ต้นใดมีขนาดปล้องค่อนข้างสั้น และหากสังเกต จะพบรูเล็กๆ ที่โคนของไผ่ประมาณปล้องที่ หนึ่งหรือ ปล้องที่สอง ซึ่งเป็นรูที่ตัวเต็มวัยจะออกมาเมื่อกลายเป็นผีเสื้อ จึงมั่นใจได้ว่าไผ่ลำนี้มีหนอนรถด่วนอยู่แน่นอน
หนอนรถด่วนยังเป็นแมลงเศรษฐกิจที่สร้างรายได้ให้กับชาวชนบท ทั้งนี้เพราะตัวหนอนสดมีราคาขายส่งกิโลกรัมละ 100 – 250 บาท ทำให้ชาวบ้านมีรายได้มากถึง 500 – 1000 บาทต่อวัน สำหรับพ่อค้าแมลงทอด จะขายหนอนรถด่วนราคากก.ละ1200 – 1500 บาททีเดียว
บรรดาแมลงทอด ที่มีผู้ที่บริโภคนิยมรับประทานมากที่สุดก็คือ หนอนเยื่อไผ่ หรือที่รู้จักในชื่อว่าหนอนรถด่วน เรียกได้ว่าการที่บ้านเราหันมานิยมหนอนรถด่วน อาจจะเป็นเพราะความมัน อร่อย และดูจะกินง่ายกว่า ตั๊กแตนหรือแมลงทอดอื่นๆ ที่จะต้องมานั่งแยกชิ้นส่วน แต่ไม่ใช่แค่ในประเทศไทยอย่างเดียวเพราะในประเทศฮ่องกง ไต้หวัน รวมถึงประเทศจีน ก็ยังชอบกินแมลงทอดอย่างหนอนรถด่วนนี้มาก ส่วนมากการเลี้ยงหนอนรถด่วนจะอยู่ทางภาคเหนือ เนื่องจากหนอนเยื่อไผ่ชอบอากาศเย็น
การเลี้ยง หนอนรถด่วน กับวงจรชีวิต
สิ่งแรกในการเลี้ยงหนอนรถด่วน จะต้องรู้จักวงจรชีวิตของหนอนเยื่อไผ่หรือหนอนรถด่วนให้ดีเสียก่อน เพราะวงจรชีวิตของการเลี้ยงหนอนรถด่วน หรือหนอนเยื่อไผ่ วงจรชีวิตของการเลี้ยงหนอนรถด่วน หรือหนอนเยื่อไผ่จะแบ่ง 3 ช่วงเริ่มจากไข่ กลายเป็น หนอน และหลังจากที่ฟักจากไข่เป็นตัวแล้ว ตัวอ่อนก็จะเจาะเข้าไปในหน่อไผ่และจากนั้นจะอาศัยอยู่ในลำไผ่ ซึ่งจะเติบโตไปพร้อมกับต้นไผ่ ส่วนวิธีสังเกตว่าต้นไผ่ที่มีหนอนเยื่อไผ่อาศัยอยู่นั้น สามารถสังเกตได้จากต้นไผ่ที่สั้นกว่าปกติและจะมีเนื้อหนา สาเหตุที่ทำให้ไผ่มีลักษณะดังกล่าวนั้น ก็เพราะว่าหนอนเยื่อไผ่ที่อาศัยอยู่ข้างในจะคอยกินเนื้อไผ่นั้นเอง
การกลายพันธ์ของการเลี้ยงหนอนรถด่วน
ชาวบ้านจะทำการจับหนอนเยื่อไผ่ไปเกือบหมดในฤดูการหาหนอนเยื่อไผ่ ซึ่งถือเป็นสิ่งที่ยากที่สุดในการเลี้ยงหนอนรถด่วน ทำให้การหาพ่อแม่พันธุ์ที่สมบูรณ์ แทบจะไม่เหลือหนอนให้กลายเป็นดักแด้และเป็นตัวเต็มวัย จึงมีการวางแผนให้จัดการหาหนอนเยื่อไผ่ไว้ก่อน จากนั้นนำหนอนที่จับได้มาเลี้ยงให้เป็นดักแด้และให้กลายเป็นตัวเต็มวัยก่อนที่จะนำผีเสื้อมาทำการผสมพันธุ์ตามธรรมชาติ ซึ่งจากหนอนกลายเป็นดักแด้จะใช้เวลาประมาณ 10 เดือน เพราะดักแด้จะอาศัยอยู่ในต้นไผ่เหมือนกับหนอนเยื่อไผ่ จากดักแด้ที่กลายมาเป็นผีเสื้อกลางคืนแบบตัวเต็มวัยจะใช้เวลาอีก 2 เดือน โดยผีเสื้อกลางคืนที่โตเต็มวัย จะบินออกมาจากรูที่เจาะไว้เมื่อตอนเป็นหนอน และจะผสมพันธุ์พร้อมทั้งวางไข่ที่โคนหน่อไผ่อีกครั้ง โดยจะพบหนอนเยื่อไผ่ได้ตามต้นไผ่ที่มีขนาดสั้นกว่าปกติ
การเลี้ยงหนอนรถด่วน กับการผสมพันธุ์
หลังจากได้พ่อแม่พันธุ์ที่เป็นผีเสื้อกลางคืนตัวเต็มวัย ให้นำเอาตาข่ายตาถี่นำมาเย็บเป็นถึง ประมาณ 1 เมตรเพื่อนำมาคุมหน่อไผ่ไว้ แล้วจับพ่อแม่พันธุ์ใส่เข้าไปในถุงที่เตรียมไว้ ตรวจเช็ครอยรั่วเพื่อไม่ให้พ่อแม่พันธุ์ที่เตรียมไว้หลบหนีออกมาได้ ในช่วงนั้นพ่อพันธุ์แม่พันธุ์จะผสมพันธุ์กัน โดยวางไข่ที่โคนไผ่ ซึ่งจะใช้ระยะเวลาประมาณ10 ถึง 30 วัน หลังจากนั้นไข่ก็จะฝักเป็นตัวหนอนและทำการเจาะรูเข้าไปอยู่ในหน่อไผ่ พร้อมกับกัดกินเยื่อไผ่เป็นอาหาร และหลังจากที่ หนอนเยื่อไผ่ เจาะเข้าไปแล้วประมาณ 2 เดือนก็สามารถจับหนอนเยื่อไผ่หรือหนอนรถด่วนออกขายได้ ภายในระยะเวลา 2 เดือนเป็นระยะเวลาที่เหมาะ และลงตัวที่สุดในการจับหนอนเยื่อไผ่ เพราะหากจับเร็วเกินไปจะทำให้ขนาดตัวหนอนเยื่อไผ่มีขนาดเล็ก
ขอบคุณข้อมูลจาก : http://www.yimkaset.com/การเลี้ยงหนอนรถด่วน-2016-02-10/
การทอดหนอนรถด่วน
หนอนไม้ไผ้ 300 กรัม
เกลือป่น 1 ช้อนชา
น้ำมันปาล์ม 2 ถ้วยตวง
เตรียส่วนผสมให้พร้อม ล้างตัวหนอนให้สะอาด น้ำหนอนรถด่วนไปลวกในน้ำร้อน ให้ตัวหนอนเหยียดตรง พักไว้ให้สะเด็ดน้ำ แล้วตั้งกระทะไฟปานกลาง พอน้ำมันร้อน ใส่ตัวหนอนทอดจนเหลืองสุก ตักขึ้นมาและโรยเกลือเล็กน้อย แค่นี้ ก็อร่อยสุดๆ แล้วล่ะ
แต่หนอนรถด่วนพร้อมทานที่ขาย จะเป็นหนอนรถด่วนอบ ลองหามามานกันได้น่ะครับ ที่นี่ https://www.namnuntawan.com/รถด่วนเชียงราย%20แบบกระปุก%20(250%20กรัม)
